Samen koken binnen gespikkeld wonen

In het Amsterdamse wooncomplex De Eenhoorn komt de kracht van twee concepten samen: gespikkeld wonen van Philadelphia en Kookdames van Albron. In het complex leven bewoners met een licht verstandelijke beperking tussen reguliere huurders. Ze ontmoeten elkaar in de keuken en aan tafel bij Patricia, die met ze kookt en voor iedereen een luisterend oor heeft. “Gespikkeld samenleven draait om gelijkwaardigheid en samen doen”, legt Karen Elberse, community builder bij Philadelphia uit. “Als onze bewoners tussen reguliere huurders leven, leren ze elkaars interesses en talenten kennen en valt het onderscheid weg. Bij Philadelphia combineren we gespikkeld wonen met community building. Mijn rol is om ontmoetingen tussen bewoners aan te jagen en te zorgen dat ze elkaar leren kennen en met elkaar in verbinding komen vanuit overeenkomsten. Het is heel mooi om te zien hoe zo’n vorm uiteindelijk alle bewoners gelukkiger maakt.”

Etiketten zijn voor jampotjes
“Hier leven 25 twintigers en dertigers met een licht verstandelijke beperking tussen zo’n 125 bewoners zonder indicatie”, vertelt Saskia van Galen, manager zorg & begeleiding van De Eenhoorn. “Waar onze bewoners anders vaak in woongroepen leven, hebben ze hier hun eigen appartement. Dat geeft ze meer regie over hun leven. Natuurlijk zijn wij er wel 24 uur per dag voor de ondersteuning en begeleiding die ze nodig hebben. De één helpen we bij de boodschappen, een ander vangen op na de dagbesteding en weer een ander begeleiden we naar werk. In de wasserij en de gemeenschappelijke ruimtes ontmoeten de bewoners elkaar. We leren ze elkaar te zien zonder etiketten te plakken: etiketten zijn voor jampotjes, niet voor mensen.”

Stralend middelpunt
“In De Eenhoorn heeft eten en drinken een bijzondere rol gekregen”, vult Mariëlle van der Zee aan, die binnen Albron verantwoordelijk is voor het concept Kookdames. “Philadelphia kende ons verhaal: al 28 jaar zorgen onze Kookdames en -heren in kleine zorginstellingen dagelijks voor een verse, gevarieerde en gezonde maaltijd. Samen met bewoners het menu bedenken, samen koken en samen eten maakt echt verschil. Bewoners eten beter en voelen zich meer betrokken en gelukkiger. Toen de bewoners naar De Eenhoorn verhuisden, vroeg Philadelphia ons om met een Kookdame in de eerste twee of drie maanden voor wat rust en regelmaat te zorgen. In Patricia vonden we de ideale persoon. Zij werkte in Haarlem en Overveen als Kookdame en was daar een stralend middelpunt. Dat werd ze ook snel in De Eenhoorn. Ze is hier niet meer weggegaan.”

Jürgen: “Patricia’s roti is het allerlekkerst. En ik help haar elke maandag met boodschappen doen en groente snijden. Ze is mijn grote vriendin.”

Een eigen tokootje
In de kleine ontmoetingsruimte op de benedenverdieping, die nog heerlijk geurt naar roti van de vorige dag, vertelt Patricia: “Ik ben begonnen in een klein keukentje boven, midden in alle hectiek van de verhuizing. Maar ik vind overal mijn draai. Ik vroeg wat iedereen wilde eten en wie er wilde helpen, ben boodschappen gaan doen en even later stonden we samen nasi te maken voor een grote groep. Inmiddels ken ik alle bewoners en kennen zij mij. Samen maken we een weekmenu. Nasi, roti en saoto zijn de favorieten. Ik houd rekening met wat en hoeveel iedereen wil eten, maar zorg altijd voor veel verse groenten. Aardig wat bewoners vinden het leuk om me te helpen met boodschappen doen of koken. Anderen vinden het vooral fijn om een praatje te maken als ik bezig ben. Hier aan de keukentafel komen ze echt hun hart luchten en hoor ik vaak meer dan hun begeleiders.” Met een brede lach: “Nu heb ik hier mij eigen tokootje, waar ik kook en waar bewoners samen kunnen eten.”

Leida: “Van Patricia heb ik veel recepten geleerd. Van haar beroemde bloemkoolschotel bijvoorbeeld. Die maak ik nu ook voor mijn dochter en kleinkinderen. Vinden ze heerlijk!”

Basisfilosofie verder invullen
“Het is prachtig om te zien hoe bewoners opbloeien in de keuken en aan tafel”, zegt Patricia trots. “Binnenkort begin ik ook met kookworkshops. Voor álle bewoners natuurlijk. Ik leer ze dan om zelfstandig een lekker driegangenmenuutje te maken.” Mariëlle: “We zijn heel benieuwd hoe die kookworkshops gaan lopen. Bij Albron vinden we het mooi om te onderzoeken hoe we de basisfilosofie van het concept Kookdames verder kunnen invullen. We luisteren goed naar wat er bij opdrachtgevers leeft en zoeken dan naar nieuwe vormen.” Community builder Karen concludeert: “In het gespikkeld samenleven is de Kookdame echt een verbindende factor. Het is een feit: eten en drinken verbindt. Het is fantastisch om te zien hoe je mensen met verschillende achtergronden daarmee samen kunt brengen. De concepten van Philadelphia en Albron sluiten perfect op elkaar aan. Mooi om samen te onderzoeken hoe we deze combinatie samen verder kunnen ontwikkelen…” [citaatstreamer] Suzanne: “Ik houd niet van drukte en te laat eten is niet goed voor mij. Daarom kom ik altijd vroeg bij Patricia. Dan is het daar stil en dan kan ik even rustig een praatje met haar maken.”