Volkomen logisch, toch?
Dat Danique in een lunchcafé terecht zou komen is eigenlijk volkomen logisch. Ze heeft ook nog een ander baantje in een winkel, maar het liefst is ze hier. Richting het eind van haar middelbare school deed ze een beroepskeuzetest, met één duidelijke winnaar: horeca. Dus haar specialisatie was snel gekozen. Daarna stage lopen en nu, 21 jaar oud, heeft ze een vaste bij Brownies&downieS in ‘s-Gravenzande.
Logisch? Ja. Vanzelfsprekend? Nee. Want Danique heeft een beperking. Ze ziet niet goed, heeft moeite met haar motoriek en evenwicht, en kan snel moe worden als er veel prikkels op haar afkomen.
Het bestek glimmend poetsen is dan ook een ideale taak om haar dag rustig mee te starten. De messen doet iemand anders, want die kunnen gevaarlijk zijn als je niet goed ziet. De bestel-tablet heeft grote knoppen met verschillende kleuren, zodat Danique kan zien wat waar staat. En het dienblad voelt voor haar als een maatwerkmeubeltje: kleiner en met hoge randen zodat ze het goed vast kan houden en niet snel morst. Aan het eind van de middag is Danique wat eerder klaar dan haar begeleiders, want een hele dag tot sluitingstijd is voor haar te vermoeiend.
Middenin de maatschappij, net als mijn broer en zus
Vanachter de bar kijkt Samantha naar Danique en Mitchell. Mitchell heeft net een dienblad met twee koppen chocolademelk op tafel gezet. De vrouw die ze heeft besteld vraagt hem iets. Danique luistert een paar meter verderop mee en wacht af. Wanneer de vrouw Mitchell nogmaals hetzelfde vraagt loopt Danique naar de tafel. Even later komen Danique en Mitchell samen naar de bar om één koude chocolademelk om te ruilen voor een warme. Samantha glimlacht. Per ongeluk verkeerd ingevoerd op de tablet, probleem samen opgelost.
Samantha runt in feite twee bedrijven tegelijk. Haar vestiging van Brownies&downieS in ‘s-Gravenzande is horecabedrijf en zorgverlener in één. Dus als Mitchell en Danique de situatie samen hebben opgelost, is ze dubbel blij. De gasten krijgen het choco-moment dat ze willen, haar ‘bijzondere medewerkers’ een ontwikkelmoment waar ze van groeien.
Veel te vaak komt de persoonlijke ontwikkeling van mensen met een beperking tot stilstand in wat eigenlijk de bloei van hun leven zou moeten zijn. Eind tienerjaren, begin twintig. De meeste middelbare scholieren vliegen na hun examen uit: studeren, reizen, op kamers, werken. Hun volwassen leven begint, op zoek naar een eigen plek in de maatschappij. Heb je een zware vorm van autisme, het syndroom van Down of beperkingen zoals die van Danique, dan is er vaak maar één vooruitzicht na het middelbaar speciaal onderwijs: dagbesteding.
Dagbesteding, het woord zegt het eigenlijk al: een speciaal gecreëerde plek voor mensen met een beperking, waar ze onder elkaar hun dag kunnen besteden. Knutselactiviteiten, aangepast sporten, uitstapjes op maat. Professionele zorg in een liefdevolle bubbel.
Maar veel jongeren met een beperking, zoals Danique, kunnen en willen niet in een bubbel hun dagen besteden. Ze willen juist midden in de maatschappij staan. Nieuwe vaardigheden leren, fouten maken, elke dag andere mensen ontmoeten, iets betekenen voor een ander. Gewoon, zoals ze dat ook zien bij hun broers en zussen.
Brownies&downieS biedt óók dagbesteding, maar dan middenin de maatschappij. Samantha kan in haar vestiging Danique de uitdaging bieden die ze zoekt. Contact met allerlei gasten is er volop, want haar Brownies&downieS zit in het hart van de drukste winkelstraat van ‘s-Gravenzande, om de hoek bij de Blokker en de Pearle.
Goed eten en drinken serveren is essentieel: de gasten die er komen verwachten geurige koffie, smeuïge brownies en knapperige salades. Als die niet in orde zijn, gaan ze een volgende keer in het café verderop lunchen. En Danique kan er telkens nieuwe dingen leren. Als ze enkel het bestek zou poetsen, zouden alle gerechten op de bar blijven staan.
Verder gaan dan gangbaar, voor elkaar
Maandagochtend; Samantha kruipt achter de computer om de cijfers van vorige week bij te werken. Zes dagstaten uit het kassasysteem met alle soepen, boterhammen en cappuccino’s die zijn verkocht. Maar ook zes dagstaten met de uren die de bijzondere medewerkers hebben meegedraaid. Voor die uren krijgt Samantha een vergoeding vanuit hun persoonsgebonden zorgbudget. Daarvan kan ze de extra begeleiding organiseren die haar bijzondere medewerkers nodig hebben.
Brownies&downieS is voor haar gasten een lunchcafé waar ze lekker eten en drinken in een gezellige omgeving. Maar voor Samantha is het tegelijk een zorgbedrijf. Ze biedt arbeidsmatige dagbesteding aan haar bijzondere medewerkers. Zo heet dat in zorgtermen.
Samantha’s werk gaat dus veel verder dan haar team aansturen tijdens openingstijden. Ze bouwt aan de community die haar Brownies&downieS vestiging eigenlijk is. Ze belt de opa van Danique: het was vandaag druk en Danique is moe. Kan hij haar een uurtje eerder ophalen? Dat zou perfect zijn, want hij woont in ‘s-Gravenzande en Daniques ouders moeten door de spits uit Den Haag komen. Ze mailt de ouders van Mitchell om een afspraak te maken voor zijn ontwikkelgesprek. Elk half jaar kijken ze met elkaar hoe het gaat en welke nieuwe dingen hij zou willen doen en leren, of juist even niet. Ze zet een vacature online om een zwangerschapsverlof op te vangen. Functie-vereisten: horeca-ervaring én de juiste zorgdiploma’s.
Aanpassen, organiseren, improviseren. Verder gaan dan gangbaar. Zo maakt Samantha iets mogelijk dat niet vanzelfsprekend is. Danique begon bij Brownies&downieS in Leiden. In een monumentaal gebouw dat teruggaat tot de 15e eeuw. Maar de gezellige nisjes, vele trapjes en historische vloeren pasten niet bij haar beperking, ze struikelde bijna dagelijks. Niks aan te veranderen in Leiden, maar gelukkig kon ze de overstap maken naar Samantha in ‘s-Gravenzande. Daar, in het gelijkvloerse nieuwbouwpand, blijft ze prima op de been.
Ondernemen is: twee keukens in je lunchcafé zetten
Bij Brownies&downieS in Zutphen hebben ze twee keukens. Een grote van roestvrij staal waar de kok het eten maakt. En een houten keukentje van twee turven hoog met vrolijke kleuren en plastic pannetjes. Samen met een klimrek, glijbaan en hobbelpaard vormt dit keukentje een populair speelhoekje. Het enige van zijn soort in de horeca in Zutphen. Aanloop van jonge ouders met hun kroost gegarandeerd.
De vestiging van Ashley is pas een paar maanden open, maar ze heeft al aardig door hoe de hazen lopen. Gezinnen komen voor de speelhoek, social media-fanaten voor de Insta-waardig opgemaakte borden van haar kok. Vaste gasten komen voor een praatje met Ashley en haar bijzondere medewerkers.
Toen Ashley drie jaar geleden hoorde dat Brownies&downieS een franchisenemer zocht in Zutphen was ze gelijk enthousiast. De combinatie van zorg en horeca is haar op het lijf geschreven. Ze werkte al vijf jaar als begeleider in een woonzorgcentrum voor jongeren met een beperking. En tijdens haar opleiding had ze altijd een bijbaan in een restaurant.
Maar ondernemer, dat was ze nog nooit geweest. Personeel vinden, marketing doen, een pand huren. Allemaal nieuw. En waar kies je dan voor? Een statig pand met hoge plafonds? Een modern gebouw, perfect geïsoleerd? Een bestaand café waar al een bar in zit? Het beïnvloedt alles: je zichtbaarheid, je energiegebruik, het aantal gasten dat je kunt ontvangen. En aan die keuze zit je jaren vast, terwijl je nog niet eens bent begonnen.
Lokaal ondernemerschap, landelijke kracht
Zoals het Nederlands voetbalteam een bondscoach heeft, zo kun je als je je debuut maakt als franchisenemer van Brownies&downieS terugvallen op je franchise-coach. Een professional vanuit het Brownies&downieS-kantoor die jou helpt om je onderneming op te zetten.
Toen Ashley op pandenjacht was in Zutphen stond haar franchise-coach naast haar. Om de juiste vragen te stellen: is de keuken in dit pand wel groot genoeg? Welk deel van je verwachte omzet kun je aan huur besteden? Is toegang voor mindervaliden hier mogelijk? Zijn belangrijkste tip: denk er even over na. Je hoeft aan het eind van de rondleiding door de makelaar niet meteen te beslissen. Neem je tijd, reken alles uit en hak dan de knoop door. Precies de kalme, stapsgewijze aanpak die je nodig hebt als de adrenaline uit je oren spuit bij het starten van je eerste eigen zaak.
Dat franchisenemers als Ashley en Samantha goud waard zijn, is volkomen logisch voor Henk. Al ruim 20 jaar werkzaam bij Albron en nu als director verantwoordelijk voor Brownies&downieS. Toen hij begon bezocht hij alle vestigingen. Overal zag hij een lokale community van gasten, leveranciers, begeleiders, speciaal onderwijs, koks, zorginstellingen en natuurlijk de bijzondere medewerkers en hun ouders. Met als spin in het web de plaatselijke franchisenemer.
“Eigenlijk heeft onze vestiging twee functies in één: we zijn een horecabedrijf én zorgverlener.” Ashley - Eigenaar Brownies&downieS Zutphen.
Henk zorgt samen met zijn collega’s van kantoor dat het hen aan niets ontbreekt, of het nou gaat over zorg of over horeca.
Culinaire ondersteuning vanuit het kantoor komt van de chef-kok. Hij ontwikkelt de menu’s en specials voor alle vestigingen in het land. Lekkere boterhammen, gezonde salades, nieuwe brownies en blondies. Elk recept wordt afgewogen en doorgerekend: zoveel plakken kaas, zoveel sneetjes brood, augurk erbij. Zo hoeven de franchisers niet ‘s avonds aan de slag met spreadsheets vol voedingswaarden en winstmarges, het klopt altijd.
En ook voor de zorgkant is er hulp. Zorg organiseren betekent omgaan met een waaier aan budgetten, instellingen en regels. Administratieve specialisten van Brownies&downieS stellen voor elke bijzondere medewerker een correcte zorgovereenkomst op. Zo komt de vergoeding uit bijvoorbeeld een persoonsgebonden budget probleemloos bij de vestiging terecht. Kortom: wanneer Samantha haar urenstaatje uploadt, gaat er tegelijk een zorgfactuur naar de mailbox van Daniques moeder.
“Brownies&downieS denkt vanuit mogelijkheden in plaats van beperkingen. Daarom doet iedereen zo veel mogelijk mee met gewone horecawerkzaamheden.” Henk - Director Brownies&downieS.
Zorg gaat altijd door
Maandag in Zutphen. Het lunchcafé kan vandaag niet open. Niet omdat Ashley niet wil. En ook niet omdat niemand een brownie wil komen eten. Maar vanwege personeelstekort. Ashleys kok viert zijn weekend op zondag en maandag. Ze heeft een tweede kok gevonden, maar die kan pas over een paar maanden beginnen. Dus tot die tijd even geen gasten op maandag.
Toch is het licht aan en klinkt er muziek in Brownies&downieS. Iemand dweilt de vloer. De lampen worden afgestoft, want de dagbesteding gaat gewoon door, ook als het lunchcafé dicht is. Gelukkig is er op maandag een hoop te doen. De zaterdagdrukte heeft zijn sporen nagelaten, dus het koffie-apparaat moet nodig schoongemaakt worden en de koelkasten aangevuld. Later op de middag, als dat is gedaan, neemt het tempo af. Ashley speelt met haar medewerkers een bordspelletje aan tafel en op de bank leest iemand een strip.
Alles kan nog zo goed geregeld zijn, op zo’n maandag zonder gasten is de dagbesteding een kwestie van improviseren. Tegelijk is het een kans om in alle rust de band tussen de medewerkers nog verder te laten groeien. En zelfs als de koek op is, verzint Ashley een plan. Ze belt met de woongroep van een medewerker. Kan hij misschien vanmiddag gaan fitnessen in plaats van vrijdag? Dan is zijn programma voor vandaag helemaal rond, ook zonder gasten om te bedienen.
Van Groningen tot Goes, van Feyenoord tot Ajax
“Hé Danique, Feyenoord gaat eraan vandaag, wedden?” Dennis is collega van Danique in ‘s-Gravenzande en Ajax-fan. Helaas ziet ze hem niet vaak meer. Met Dennis had ze altijd de grootste lol, maar inmiddels werkt hij op andere dagen dan zij. Maar vandaag zijn ze op de jaarlijkse Brownies&downieS-sportdag in Den Haag, en daar is iedereen bij. Dennis, Danique, Henk, Ashley, Samantha en nog 600 andere collega’s uit vestigingen van Groningen tot Goes.
Op de sportdag kan iedereen meedoen met bootcamp, judo, dans en beachvolleyball. Je teamgevoel versterken en andere teams leren kennen. Onder de tientallen vrijwilligers die alles in goede banen leiden, is er voor Feyenoord-fan Danique één heel speciaal: Dirk Kuijt. Zijn stichting organiseert de dag, dus dé kans om met hem op de foto te gaan en een potje te voetballen. Aan het eind van de dag wordt Danique moe en voldaan naar huis gebracht. En Dennis? Die kan een appje verwachten. Want Feyenoord won, en Ajax tegen PSV? 1 - 2.
Een aansluiting, geen integratie
“Zo, wat lees ik nou, heb je je toko verkocht?” Een oplettende gast van Samantha heeft in de media gezien dat Brownies&downieS onderdeel is geworden van Albron. Samantha schiet in de lach. Ze was zelf ook wel even bezorgd geweest over wat er zou gebeuren met een nieuwe eigenaar van de formule. Maar er kwamen geen extra regels, nieuwe eisen of een andere koers. Haar lunchcafé ging verder, precies zoals het was.
Dat is ook hoe Henk de samenwerking tussen Brownies&downieS en Albron ziet: het is een aansluiting, geen integratie. Brownies&downieS staat als een huis, met een sterk landelijk merk en bevlogen franchisers in hun eigen lokale community. En met de unieke combinatie van horeca, zorg en ondernemerschap. Het is helemaal niet nodig om dat te veranderen, het gaat erom wat je aan elkaar toe kunt voegen.
Dat juist Henk die waardevolle toevoegingen mag doen was voor niemand binnen Albron een verrassing. Commercie, duurzaamheid, overheid, zorg, ICT. Op al deze gebieden heeft Henk binnen Albron een leidende functie gehad. Bij Brownies&downieS komt het allemaal samen. En daarbij komt Henks ervaring goed van pas.
Neem de inkoop. Dat regelde de chef-kok van Brownies&downieS eerder zelf. Bij Albron is er een afdeling voor. Met die afdeling gingen Henk en zijn chef-kok aan de slag. Welke producten kunnen we gezamenlijk inkopen? Zijn er partners van Albron die ook voor Brownies&downieS kenmerkende producten kunnen ontwikkelen? Slim samenwerken zodat gasten lekker, gezond, duurzaam en betaalbaar kunnen eten en drinken.
Een passende plek voor iedereen
Hoe meer vestigingen van Brownies&downieS, hoe meer plekken voor bijzondere medewerkers. Zo simpel is het. Dus kijkt Henk op welke Albron-locaties een Brownies&downieS goed zou passen. De TT in Assen, dat wordt ‘m niet. De ene dag 0 gasten, de volgende dag 100.000, dat is geen match. Maar bijvoorbeeld bij grote overheidscontracten van Albron liggen kansen. Voor je vergadering op het ministerie een cappuccino halen bij een Brownies&downieS Grab&Go. Of verse lunches tijdens een congres bij Rijkswaterstaat.
De eerste successen zijn er. Brownies&downieS staat nu expliciet genoemd in de banqueting-map van de Gemeente Haarlem, een opdrachtgever van Albron.
En kansen zijn er over en weer. Bij Brownies&downieS weten ze hoe je iemand een plek geeft midden in de maatschappij. Welke begeleiding je moet geven, hoe je de administratie soepel inricht, hoe je ieders talent benut. Van kantoor tot franchisenemer tot dagelijkse begeleiders, iedereen is daarmee bezig. Zij zetten hun kennis en kunde bij Brownies&downieS om in arbeidsmatige dagbesteding voor mensen met een zorgvraag. Maar dezelfde principes zijn goud waard in het sociale werkgeverschap waar Albron verder in wil groeien: passende werkplekken voor kwetsbare medewerkers, reïntegratieplekken voor mensen die er even uit zijn geweest, leerwerktrajecten voor jong talent.
Je groeit door te leren van elkaar
Vrijdagmiddag in ‘s-Gravenzande. Samantha heeft samples binnen van nieuwe tafel-nummers. Ze zet ze op een rijtje op een lege tafel. De nummers die ze nu gebruiken zijn grijs op zwart, te weinig contrast voor Danique om ze goed te kunnen lezen. Dus als Danique zo die tomaat-paprikasoep heeft uitgeserveerd, kan ze even komen kijken welke het meest duidelijk is voor haar.
In Zutphen kruipt Ashley achter de computer. De tijd daarvoor is altijd schaars, maar nu kan het. Één van haar begeleiders bood aan om eerder te komen werken.
Volgende maand staat er in Zutphen voor het eerst een broodje van de maand op het menu: het perfecte broodje, bedacht door een bijzondere medewerker. Op elke tafel komt een tafelkaart om de gasten deze nieuwe creatie voor te schotelen. Ashley regelt met de ontwerpers op kantoor de vormgeving van de tafelkaart. Ze hoeft alleen de naam, de prijs en een beschrijving te mailen. Kan ze daarna weer snel terug achter de bar.
En als het broodje van de maand een hardloper blijkt? Dan staat het straks misschien wel op de landelijke menukaart, van Groningen tot Goes. Je groeit door te leren van elkaar.